Głównym dokumentem regulującym kwestie zamówień publicznych w Europie jest Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/24/UE z dnia 26 lutego 2014 roku. Wskazuje ona między innymi na kluczową rolę rozwoju sektora MŚP w kształtowaniu gospodarki regionów. Jedną z instytucji, która ma pomóc w implementacji tego zapisu, jest podział zamówień publicznych na części. W tym artykule wyjaśnimy, kiedy mamy do czynienia z tą sytuacją, odpowiemy na pytanie czy zamawiający ma pełną swobodę w dokonywaniu podziału oraz jakie są zasady korzystania z omawianego narzędzia.
Platforma przetargowa – podstawa prawna podziału zamówienia na części
Instytucja podziału zamówienia na części została uregulowana w art. 91 ust. 1 Pzp. Zgodnie z zawartymi tam zapisami zamawiający może z niej skorzystać poprzez dopuszczenie składania ofert częściowych w ramach jednego postępowania lub poprzez wydzielenie więcej niż jednego postępowania w ramach procedury udzielenia zamówienia publicznego. Decyzja o tym, który z tych trybów zastosować, zależy tylko od zamawiającego. Jeśli z kolei decyzja o podziale nie zostanie podjęta, zamawiający musi ją szczegółowo uzasadnić. Zazwyczaj dokonuje tego w Specyfikacji Warunków Zamówienia. Z tego przepisu wynikają dwie ważne informacje dla zamawiającego:
- Musi on rozważyć celowość podziału zamówienia na części.
- Samo wykorzystanie instytucji nie jest obligatoryjne.
Warto też zwrócić uwagę, że dokonanie podziału postępowania na części wyklucza możliwość wniesienia roszczeń ze strony wykonawców. Z kolei brak podziału może zostać oprotestowany.
Lista przetargów - przesłanki odstąpienia od podziału zamówienia
Zamówienie nie musi być dzielone na szczęści, gdy zachodzi jedna z przesłanek ujętych w preambule Dyrektywy 2014/24/UE. Mowa tu konkretnie o sytuacjach takich jak:
- ograniczenie konkurencji,
- nadmierne trudności techniczne,
- nadmierne koszty wykonania zamówienia,
- nadmierne trudności z koordynacją działań wykonawców realizujących poszczególne części zamówienia.
Ustawodawca unijny podkreśla słowo nadmierne. Oznacza to, że nieznaczne bądź marginalne trudności i koszty nie powinny być przesłanką do rezygnacji z podziału. Chodzi wyłącznie o sytuacje ewidentne.
Bip przetargi budowlane – jakie mogą być kryteria podziału?
Lista przetargów zawiera liczne przykłady postępowań, które zostały podzielone z uwagi na różnorodne kryteria. Powinny być one dostosowane do specyfiki danej branży i przedmiotu zamówienia. Do najpopularniejszych czynników podziału należą:
- miejsce w przestrzeni – tu przykładem może być wykonywanie usług odbioru odpadów z terenu konkretnej miejscowości,
- termin wykonania – chodzi o sytuacje takie jak podział dostaw na partie produktów dostarczanych w różnym czasie
- ilość,
- przedmiot zamówienia – przykładowo sytuacja podziału zamówienia na dostawy instalacji fotowoltaicznych i magazynów energii,
- specjalizacje zawodowe - np. podział projektu na realizację obsługi prawnej z zakresu zamówień publicznych, prawa cywilnego, prawa pracy.
Ustawa nie reguluje ile ma być części zamówienia, ani jakie mają być ich wartości.
Bip przetargi budowlane - czy podział zamówienia na części działa w praktyce?
Jak wspomniano na wstępie, sensem dokonywania podziału zamówienia na części jest umożliwienie mniejszym wykonawcom czynnego uczestnictwa na rynku pzp. Spółki niedysponujące znacznymi budżetami i doświadczeniem, nie mogą realnie myśleć o pozyskaniu dużego projektu do realizacji. Takie zadanie mogłoby znacząco ograniczyć ich płynność finansową. Często brak im także potencjału kadrowego i technicznego do wykonania projektu w krótkim czasie. Inaczej ma się sytuacja, w przypadku mniejszych, częściowych zleceń.
Dobrym przykładem może być tu budowa żłobka. Platforma przetargowa pełna jest postępowań tego typu, które nie zostały podzielone na części. Następstwem jest znaczące ograniczenie konkurencji. Niewiele spółek jest w stanie zapłacić solidne wadium, zabezpieczenie należytego wykonania umowy, a także zakupić materiały i poczekać na wynagrodzenie rok czy nawet dłużej. Zdarzają się jednak sytuacje, gdy Specyfikacja Warunków Zamówienia wyróżnia kilka części takiego przedsięwzięcia. Przykładowy układ wygląda następująco:
- prace budowlane,
- wyposażenie,
- instalacje sanitarne i ogrzewanie,
- instalacje elektryczne,
- montaż paneli słonecznych.
Dzięki temu podziałowi, jedno duże zamówienie może wykonać pięciu przedstawicieli sektora MŚP. Rzecz jasna koordynacja wszystkich kontraktów jest bardziej uciążliwa dla zamawiającego, ale jak wskazano wcześniej dla ustawodawcy „pomoc” w rozwoju MŚP oraz zasada równego traktowania są wartościami cenniejszymi niż budżet instytucji państwowej. Lista przetargów dostępna na stronie oferent.com.pl dowodzi, że instytucja podziału zamówienia na części jest powszechnie wykorzystywana. Dziś już ponad 30% zadań realizowanych jest przez więcej niż jednego wykonawcę.
