Szykują się zmiany w zamówieniach publicznych!

Sytuacja gospodarcza w kraju nie pozostaje bez echa dla rynku zamówień publicznych. Choć strumień aktualnych ogłoszeń na przetargi jest stabilny, kumulują się problemy z realizacją już podpisanych umów. Wychodząc naprzeciw tej sytuacji rząd przygotował projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców (zwana dalej Ustawą), który ostatecznie został uchwalony na początku października 2022 roku. Jakie dokładnie zmiany on przewiduje i jak wpłyną one na funkcjonowanie rynku zamówień publicznych?

Przetargi na roboty budowlane – dużo umów jest rozwiązywanych

Zdobycie zamówienia publicznego to jedno, a późniejsza jego realizacja to drugie. W wyniku stale rosnącej inflacji, szybujących cen energii oraz zerwanych łańcuchów dostaw (w związku z pandemią koronawirusa i zbrojną napaścią Rosji na Ukrainę), wielu wykonawców nie jest w stanie zrealizować umów na warunkach w niej określonych. Liczne wnioski o zmianę wynagrodzenia oraz przesunięcie terminu realizacji zamówienia publicznego w zawartych kontraktach zalewają obecnie biura zamawiających. Ci nie zawsze są w stanie zwiększyć budżet projektu, co wielokrotnie kończy się rozwiązaniem umowy. W następstwie tej sytuacji rząd chce rozszerzyć obowiązek przewidywania klauzul waloryzacyjnych.

Przetargi na roboty budowlane – klauzule waloryzacyjne po nowemu

Aktualne ogłoszenia na przetargi przewidują obowiązek zawarcia klauzul waloryzacyjnych związanych ze zmianą cen materiałów lub kosztów dotyczących realizacji zamówienia w umowach na roboty budowlane lub usługi, które trwają dłużej niż 12 miesięcy. Zgodnie z projektem Ustawy taka sama procedura ma niedługo dotyczyć wszystkich umów bez względu na ich przedmiot, jeśli czas trwania kontraktu przekroczy 6 miesięcy.

Kiedy dokładnie wolno zmienić umowę w sprawie realizacji zamówienia publicznego? Artykuł 455 Ustawy Pzp mówi o trzech przesłankach:

  • Gdy konieczność modyfikacji spowodowana jest okolicznościami, których zamawiający, działając z należytą starannością, nie mógł przewidzieć,
  • Gdy zmiana nie modyfikuje ogólnego charakteru umowy,
  • Gdy wzrost ceny spowodowany każdą kolejną zmianą nie przekracza 50% wartości pierwotnej umowy.

Warto też zwrócić uwagę, że uwzględnienie wniosku o zmianę wysokości wynagrodzenia pociąga za sobą zobowiązanie do zmiany zapłaty podwykonawcy, w zakresie odpowiadającym zmianom cen materiałów lub kosztów dotyczących zobowiązania podwykonawcy.

Wyszukiwarka przetargów budowlanych – zmienią się także zamówienia na dostawy węgla

Ustawa o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców przewiduje także czasowe zawieszenie stosowania Prawa zamówień publicznych przy zamówieniach na węgiel realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego. Powyższa sytuacja wiąże się z globalnym problemem w dostępie do surowców. W celu ochrony interesów bezpieczeństwa energetycznego jednostek samorządu terytorialnego i państwa ustawodawca rezygnuje czasowo z obowiązku wszczynania przetargów, które i tak kończyły się unieważnieniami (z uwagi na brak składanych ofert). Regulacja ma obowiązywać przez 6 następujących po sobie miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy. Mimo swobody w wyborze źródła zakupu węgla, brykietu, brykietek i podobnych paliw stałych wytwarzanych z węgla, koksu i półkoksu, JST nie będą mogły dokonywać zamówień u podmiotów realizujących dostawy z Federacji Rosyjskiej i Białorusi.

Wyszukiwarka przetargów budowlanych - Czy opisane zmiany są wystarczające?

Ustawa odpowiada na najpilniejsze potrzeby rynku zamówień publicznych. Aktualne ogłoszenia na przetargi oraz inne komunikaty spływające z JST jasno pokazują, że występuje problem z zakontraktowaniem dostaw surowca do ogrzewania obiektów. Nowe zapisy związane z klauzulami waloryzacyjnymi będą chronić interesy wykonawców i zamawiających. Dzięki nim realizacja umów będzie bardziej transparentna i pozwoli przygotować narzędzia do szybkiego dostosowania się do sytuacji gospodarczej kraju. Wspomniane korekty to dopiero początek zmian, które mają ułatwić poruszanie się po rynku zamówień publicznych w 2023 roku.

Wyszukiwarka przetargów budowlanych – jak znaleźć interesujące zamówienie?

Przetargi na roboty budowlane są stale ogłaszane. Każdego dnia pojawia się kilkaset tego typu postępowań. Jedne dotyczą projektów o wartości powyżej progów unijnych, drugie skupiają się na remoncie kilku pomieszczeń. W zakresie geograficznym zwraca uwagę koncentracja wokół miast wojewódzkich, jednakże dostępne są też szanse na obsługę mniejszych gmin. Problemem nie jest samo znalezienie ogłoszenia (wystarczy użyć wyszukiwarki przetargów budowlanych na oferent.com.pl), ale wybór tego optymalnego. W przeglądaniu setek aktualnych przetargów budowlanych ważne aby zwrócić uwagę na takie kwestie jak:

  • Wysokość wadium.
  • Termin wykonania.
  • Termin płatności.
  • Kryteria oceny ofert.
  • Wymagania odnośnie zdolności technicznej i zawodowej.

Kiedy należy sporządzić Specyfikację Warunków Zamówienia

Jednym z podstawowych dokumentów zamówienia publicznego jest Specyfikacja Warunków Zamówienia (w poprzednim stanie prawnym było to Specyfikacja Istotnych Warunków Zamówienia). To w nim ujmuje się takie informacje jak: skrócony opis przedmiotu zamówienia, podstawy wykluczenia, obowiązek zapłaty wadium i zabezpieczenia należytego wykonania umowy oraz inne. Dokładne poznanie jego układu i specyfiki pozwala wykonawcom szybko weryfikować treść. Zgodnie z zapisami ustawy Pzp nie zawsze jednak Specyfikacja Warunków Zamówienia jest wymagana.

Przetargi w 2022 roku – kiedy wymagana jest Specyfikacja Warunków Zamówienia?

Ogłoszenia przetargowe z 2022 roku to przede wszystkim projekty realizowane z wykorzystaniem trybu podstawowego. Zgodnie ze Sprawozdaniem Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych z funkcjonowania systemu zamówień publicznych w 2021 roku w zamówieniach o wartości poniżej progów unijnych ponad 89% wyborów wykonawców dokonano właśnie z wykorzystaniem trybu podstawowego. Praktycznie w większości tego typu postępowań obowiązkowym dokumentem była Specyfikacja Warunków Zamówienia.
Warto jednak zwrócić uwagę na pozostałe dostępne narzędzia dla wykonawców. Opis potrzeb i wymagań (szerzej opisany poniżej), to dokument przygotowywany, gdy zlecenia budowlane z rynku zamówień publicznych realizowane są w trybie:

  • Negocjacji z ogłoszeniem (na podstawie Art. 156 ustawy Pzp),
  • Dialogu konkurencyjnego (na podstawie Art. 156 ustawy Pzp zmodyfikacjami wynikającymi z art. 174),
  • Partnerstwa innowacyjnego (na podstawie Art. 156 ustawy Pzp z modyfikacjami wynikającymi z art. 191 i 202),
  • Trybu podstawowego z negocjacjami (na podstawie Art. 282 ustawy Pzp),

  • Inną możliwością jest także:

  • Zaproszenie do negocjacji bez ogłoszenia (realizowane na podstawie Art. 210 Ustawy Pzp) z późniejszym zaproszeniem do składania ofert (realizowane na podstawie Art. 212 ust. 2 i 3 ustawy Pzp).
  • Zaproszenie do negocjacji (realizowane na podstawie Art. 217 ustawy Pzp) w ramach trybu zamówienia z wolnej ręki.
  • Zaleca się poznać specyfikę każdego z tych dokumentów, gdyż pozwala to odpowiednio przygotować się wykonawcy do procesu składania ofert.


Przetargi w 2022 roku – co to jest opis potrzeb i wymagań

Przez opis potrzeb i wymagań stanowiący podstawę realizacji części zleceń budowlanych z rynku zamówień publicznych należy rozmieć dokument utworzony przez zamawiającego mający na celu określenie charakteru i zakresu zamówienia. Ujmuje się w nim także wymagania formalne i proceduralne obowiązujące w danym przetargu. Opis potrzeb i wymagań jest publikowany na stronie internetowej prowadzonego postępowania i z założenia jest bardziej ogólny niż SWZ. Zawarte w nim informacje są w kolejnym etapie zamówienia uszczegóławiane i precyzowane. Przykładowy zakres informacji ujętych w omawianych dokumencie wygląda następująco:

  • Przedmiot zamówienia wraz z wykazem zakresu.
  • Wymagane parametry techniczne.
  • Opis stanu istniejącego i projektowanego.
  • Uwagi dodatkowe (np. dopuszczenie rozwiązań równoważnych).
  • Załączniki (np. plan zagospodarowania terenu, projekt stałej organizacji ruchu, pozwolenie na budowę, szkice sytuacyjne i inne).


Ogłoszenia przetargowe w 2022 roku - zaproszenie do negocjacji

W trybie udzielania zamówienia z wolnej ręki, zamawiający udziela przetargów z 2022 roku konkretnemu wykonawcy. Wszczęcie postępowania następuje poprzez przekazanie mu zaproszenia do negocjacji. W dokumencie tym ujmuje się:

  • Nazwę oraz adres zamawiającego.
  • Tryb udzielenia zamówienia.
  • Opis przedmiotu zamówienia.
  • Szacunkową wartość zamówienia.
  • Kody CPV.
  • Termin realizacji zamówienia.
  • Warunki udziału w postępowaniu oraz opis sposobu dokonywania oceny spełnienia tych warunków.
  • Podstawy wykluczenia.
  • Możliwość wykorzystania podwykonawców.
  • Wykaz oświadczeń lub dokumentów, jakie ma dostarczyć Wykonawca w celu potwierdzenia spełnienia warunków udziału w postępowaniu oraz niepodlegania wykluczeniu.
  • Miejsce i termin negocjacji.
  • Sposób porozumiewania się z zamawiającym.

Tryb z wolnej ręki można wykorzystywać tylko w konkretnych sytuacjach, szczegółowo określonych w ustawie Pzp.

Zlecenia budowlane z rynku zamówień publicznych – przede wszystkim należy czytać dokumentację zamówienia

Niezależnie czy w skład dokumentacji zamówienia wchodzi Specyfikacja Warunków Zamówienia, opis potrzeb i wymagań czy zaproszenie do negocjacji, kluczem dobrze przygotowanej oferty jest dokładna lektura. Wykonawca musi poznać projekt, wszystkie jego pułapki i mocne strony. Dopiero na tej podstawie jest w stanie przygotować rzetelny kosztorys i ofertę. Kluczowe jest także skonfigurowanie parametrów propozycji pod kryteria oceny ofert. Dzięki temu szansa na wygrane przetargi w 2022 roku jest większa.